Άμυνα

(Photo: Notat)
Η Συνθήκη του Μάαστριχτ, η οποία τέθηκε σε ισχύ το 1993, παρείχε στην ΕΕ τη δυνατότητα να συστήσει μια Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ) ως εγγενές στοιχείο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ). Τελικά, η σύσταση της ΚΠΑΑ αποφασίστηκε στη διάσκεψη κορυφής της Κολωνίας το 1999. Για τη λήψη αποφάσεων στον τομέα της ΚΠΑΑ απαιτείται ομοφωνία των κρατών μελών.
Οι λεγόμενες αποστολές του Πέτερσμπεργκ, ένας κατάλογος συναφών με την ασφάλεια, την άμυνα και την αποκατάσταση της ειρήνης αποστολών, αναλήφθηκαν από τη Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση (ΔΕΕ) και ενσωματώθηκαν στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) μέσω της Συνθήκης του Άμστερνταμ. Κατόπιν τούτου, η ΔΕΕ αποδυναμώθηκε σημαντικά.

Η Δύναμη Ταχείας Αντίδρασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Τις αποστολές του Πέτερσμπεργκ θα αναλάβει η Δύναμη Ταχείας Αντίδρασης της ΕΕ- πρόκειται για 60.000 περίπου άτομα εκπαιδευμένα να πολεμήσουν για διάστημα ενός έτους για σκοπούς «διατήρησης της ειρήνης» και «αποκατάστασης της ειρήνης».

Για την υποστήριξη των εν λόγω στρατιωτών, απαιτείται συνοδευτική δύναμη περίπου 200.000 στρατιωτών. Η Δύναμη Ταχείας Αντίδρασης δεν συνιστά μόνιμο κοινοτικό στρατό. Τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν δεσμευτεί να παρέχουν τις απαιτούμενες στρατιωτικές δυνάμεις σε ορισμένες περιστάσεις. Ως προς αυτό, είναι δυνατό να συγκριθεί με την αμοιβαία δέσμευση για άμυνα που αναλαμβάνουν τα μέλη του NATO.


Σύμφωνα με τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν απαιτείται έγκριση (εντολή) του ΟΗΕ για την ανάληψη δράσης από την εν λόγω δύναμη (βλέπε επίσης τις αποστολές του Πέτερσμπεργκ).

Παρατηρήσεις

Στο μέλλον

Το σχέδιο Συντάγματος της Ένωσης περιλαμβάνει ειδικό κεφάλαιο για την άμυνα, το άρθρο 40 στο Μέρος Ι. Προτείνει τη χάραξη προοδευτικής κοινής αμυντικής πολιτικής της Ένωσης, ενώ επιτρέπει βάσει των ειδικών αυτών διατάξεων μια ενισχυμένη συνεργασία, μια διαρθρωμένη συνεργασία για την πραγματοποίηση των πλέον απαιτητικών αποστολών και μια στενότερη συνεργασία σε θέματα αμοιβαίας άμυνας - πβλ αρ. 1-40 and 3-208.

Σε περίπτωση ενισχυμένης συνεργασίας, αρκεί η ενημέρωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλιου. Ειδικότερα, η Φινλανδία υποστήριξε τη χρήση των κανονικών κανόνων στο πλαίσιο της ενισχυμένης συνεργασίας αντί των ειδικών και την εποικοδομητική αποχή για τις χώρες που δεν επιθυμούν να συμμετέχουν σε κοινές στρατιωτικές δραστηριότητες αλλά δεν αντιτίθενται στη συμμετοχή άλλων χωρών στις εν λόγω δραστηριότητες.

Το σχέδιο Συντάγματος προβλέπει επίσης διάταξη η οποία δεσμεύει τα κράτη εκείνα που συμφωνούν να αναλάβουν αμοιβαία αμυντική υποχρέωση παρόμοια με την υποχρέωση που απορρέει από το άρθρο 5 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ και την αυτόματη αμοιβαία αμυντική υποχρέωση που απορρέει από το συναφές άρθρο 5 της Συνθήκης για τη ΔΕΕ. Η υποχρέωση αυτή, η οποία αναφέρεται ορισμένες φορές ως «ρήτρα αμοιβαίας βοήθειας», δημιουργεί προβλήματα για τις ουδέτερες χώρες, όπως και το ειδικό δικαίωμα της Δανίας για επιλεκτική εξαίρεση όσον αφορά την υποχρέωση άμυνας.

Στο Σύνταγμα περιλήφθηκε και μια άλλη διάταξη, η λεγόμενη «ρήτρα αλληλεγγύης», η οποία δεσμεύει την Ένωση να παρέχει βοήθεια στα κράτη μέλη που πέφτουν θύματα τρομοκρατικής επίθεσης.

Σύνδεσμοι

http://european-convention.eu.int/amendemTrait.asp?lang=EL

http://europa.eu.int/pol/cfsp/index_el.htm